БАРИМТ: С.ЧУЛУУН ӨНДӨР ГЭГЭЭНИЙ ХОВОР НАНДИН ӨВИЙГ ХУУЛБАРЛАН ХЯТАДАД ХЭВЛҮҮЛЖЭЭ
urug.mnСэтгүүлч: У.БОЛОРТУЯА
НИЙГЭМ 3 жил, 2 сар өмнө

urug.mn

urug.mn image

Түүхийн ухааны доктор Д.Идэр:Сүүлийн үед Монгол улсын архив, номын санд хадгалагдаж байгаа монголын түүхийн үнэт эх сурвалж, материалуудыг шинжлэх ухаан, хамтын ажиллагааны нэрээр их хэмжээгээр хуулбарлан Хятадад гаргаж, олон боть ном бүтээлүүдийг хэвлүүлсэн асуудал нь цахим орчим, нийгмийн анхаарлыг татаж, олон нийтийн дургүйцэл, эсэргүүцлийг өрнүүлсээр байна.

Энэ асуудалд мэргэжлийн түүхч, судлаачид ч өөрсдийн байр суурь, санал шүүмжлэлийг илэрхийлсэн байдаг. Харамсалтай нь энэ асуудлыг төр засаг, холбогдох төрийн байгууллагууд анхааралдаа авч, зохих хууль журмын дагуу шалгаж, тодруулах ажлыг хийхгүй байгаа нь тун хачирхалтай юм. Энэ асуудал бол Монгол улсын түүх соёлын үнэт өвийн хадгалалт, хамгаалалт, цаашлаад Монгол улсын тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдалтай ч холбогдох асуудал болно. Тийм учраас энэ асуудлыг ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнөх улс төржилт, эсвэл хэдэн түүхчдийн хоорондын хувийн атаа хорсол, зөрчил тэмцэл мэтээр үзэж, хандаж болохгүй юм.

Монгол улсын Үндэсний Номын Сангийн сан хөмрөгт Өндөр Гэгээн Занабазарын намтар түүхэнд холбогдох чухал эх сурвалж, баримтууд хадгалагдаж байна. 2020 онд одоогийн Соёлын сайдаар томилогдон ажиллаж байгааС.Чулуун, БНХАУ-ын Ардын Их Сургуулийн багш Оюунбилэгтэй хамтран Монгол улсын Үндэсний Номын Сангийн тусгай сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа Өндөр Гэгээн Занабазарын намтар түүхэнд холбогдох зарим эх сурвалжуудыг хуулбарлан авч, ямар ч эрдэм шинжилгээний боловсруулалт хийлгүй, шууд гэрэл зурагт буулган “Монгол улсад хадгалагдаж байгаа нэгдүгээр дүрийн Жавзундамба хутагтын монгол намтруудын эмхэтгэл” нэртэйгээр дээд, доод хоёр ботиор хэвлүүлжээ.

Энэхүү номын гарчгаас үзвэл Монгол улсад хадгалагдаж буй Өндөр гэгээний 9 монгол намтрыг хэвлүүлсэн байна.

Үүнд:

1. Богд Жавзундамбын анхан төрлийн нэр оршив. Орон дацан анхан байгуулсныг бичсэн буянаар бурхны шашин өнө үүрдийн орших болтугай;

2. Өндөр богдын намтар;

3. Өндөр гэгээний уг эх хийгээд тэр үеийн манжийн хаадын зарлиг тушаал мэтийн чухал хэргийн зүйлийг цуглуулан бичсэн дэвтэр;

4. Дээрхийн уг эх;

5. Жавзундамба ламын төрөл үесийн нэрс хийгээд орон дацан байгуулсан тэмдэглэл;

6. Өндөр гэгээнтний намтар оршив;

7. Өндөр богдын намтар оршив;

8. Өндөр гэгээнтний намтар;

9. Богд Жавзундамба хутагт хийгээд гэгээнтний намтар цадиг түүх панюн оршив гэжээ.

Тус номын монгол, хятад удиртгалаас үзвэл Монгол улсад хадгалагдаж байгаа Өндөр гэгээний 9 монгол намтрыг хэвлүүлсний дотор 5 намтар нь Монгол улсын Үндэсний Номын Сангийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа,4намтар нь төвдөч эрдэмтэн Л.Хүрэлбаатарын хувийн цуглуулга бөгөөд тэрээр амьд ахуй цагтаа Оюунбилэгтөгч, хэвлэхийг зөвшөөрсөн тул урьд нэг удаа Хятадад хэвлэгдсэнийг дахин хэвлүүлсэн хэмээн дурджээ. Гэтэл энд хэвлэгдсэн Үндэсний Номын Сангийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа 5 намтрын эхийг хэвлүүлэхдээҮндэсний Номын Сангаас зөвшөөрөл авч, ямар нэг хамтын ажиллагаа, гэрээ хэлэлцээр байгуулаагүй байна. Тухайн үед С.Чулуун нь Монгол улсын ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэнгийн захирлаар ажиллаж байсан учир түүнд Үндэсний Номын Сангийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа эх сурвалжуудыг хуулбарлан авч, хэвлүүлэх эрх байгүй нь тодорхой юм. Тийм учраас энэ асуудлын талаар Үндэсний Номын Сангийн захирал Б.Ичинхорлоо албан ёсны тайлбар, мэдээллийг олон нийтэд өгөх шаардлагатай байна. 

Өндөр гэгээний дээрх монгол намтрууд зөвхөн Монгол улсын Үндэсний Номын Сангийн тусгай сан хөмрөгт хадгалагддаг, гар бичмэлийн эрхтэй, ганц хувь, өмнө нь дотоод, гадаадад бүрэн эхээрээ хаана ч хэвлэгдэж байгаагүй маш ховор, нандин дурсгал юм. Уг намтруудад, Монголын оюун санааны удирдагч Өндөр гэгээн Занабазарын амьдралын нарийн нандин зүйлс, монголчуудын шашин, соёл, үзэл санаа; алтан ургийн язгууртнуудын гарал, үйл амьдрал, тухайн үеийн харийн түрэмгийлэгчдийн ил далд явуулга, бодлого, түүний эсрэг монголчуудын бодлого, тактик зэрэг маш ховор нарийн мэдээ, материалууд агуулагджээ. Бас монголчуудын соёл, шашны чанд нарийн, тэр бүр хүн ойлгож тайлбарлахад амаргүй, мушгин гуйвуулж, улс төржүүлж болзошгүй зүйлс ч байна. Тийм ч учраас уг намтруудыг бүрэн эхээр нь нийтлүүлдэггүй, тэр бүр хүнд үзүүлээд байдаггүй байв.

С.Чулуун, Оюунбилэгнар “Монгол улсад хадгалагдаж байгаа нэгдүгээр дүрийн Жавзундамба хутагтын монгол намтруудын эмхэтгэл” номыг хэвлүүлэхдээ нүүр хуудсанд Монгол улсын Үндэсний Номын Сангийн нэрийг огт бичсэнгүй. Олон улсын судалгааны зарчмаар номын нүүр дээр хэвлүүлж буй албан байгууллагуудын нэрийг заавал бичдэг. Гэтэл тэд энэ ёс зүй, дүрмийг ноцтойгоор зөрчсөн байна. Мөн тус номын удиртгалд Үндэсний Номын Сангийн нэрийг хятадаар буруу орчуулсан байдаг. Монгол улсын Үндэсний Номын Сан(国家图书馆)-гийн нэрийг “Улсын Төв Номын сан” (国立中央图书馆) хэмээх 2004онд өөрчилсөн хуучин нэрээр нь орчуулжээ.

Үүнийг энгийн алдаа гэхээс илүүтэй үгийн сонголтоо айхтар бодсон, улс төрийн давхар санааг илэрхийлсэн үйлдэл юм. Хятадууд “Үндэсний” гэдэг үг байвал өвөр монголчуудад сөрөг нөлөөлнө гэдгийг тооцжээ. Ийнхүү Монгол улсын төрийн байгууллагын нэрийг санаатайгаар буруу бичсэн нь Үндэсний Номын Сан хэмээх төрийн байгууллагыг үл хүндэтгэж, доромжилсон хэрэг мөн.

Энэ номд олны анхаарлыг татаж буй нэг зүйл нь Монголын талаас оролцсонС.Чулууны танилцуулга юм. Түүнийг “Монгол улсын Шинжлэх Ухааны Академийн Түүхийн хүрээлэнгийн захирал, Дундад улсын Ардын Их Сургуулийн Син ао (兴奥-xing ao) эрдэмтэн”хэмээн цоллон бичжээ.  

ЭнэхүүСин ао (兴奥-xing ao)гэдэг цолны “Син (兴-xing)” гэдэг нь “мандах, хөгжих, дэгжих бадрах” гэсэн утгатай бол “Ао (奥-ao)” гэдэг нь “гүн, нууц, далд” гэсэн ерөнхий утгатай бөгөөд Монголын цахим сүлжээнд “хоймор (хойд)-ыг мандуулагч” хэмээн орчуулсан байдаг. Ийм сүртэй цол гуншинг Хятад улсаас авсан гадаад эрдэмтэн байдаггүй. 

Ийнхүү Үндэсний Номын Санд гар бичмэлийн эрхтэй, асар үнэ цэнтэй дурсгалуудыг албан ёсны гэрээ хэлцэлгүй, хууль бусаар Хятадад хэвлэсэн юм биш биз гэсэн хардлагыг олон нийтэд төрүүлж байна. Номын эхний нүүрт бичсэнээс үзвэл:

Хэвлэлийн хуудас (хэмжээ): 43

Үсгийн тоо:                           688800

Хэвлэсэн хугацаа:                2020 оны 3 сар

Анхны номын үнэ                1200 юань гэжээ.

1200 юанийг монгол төгрөгт шилжүүлбэл520 000 орчим төгрөг болно. Ийм үнээр уг номыг зарахад хэдэн зуун сая төгрөгийн ашиг олох нь мэдээжийн хэрэг юм. Одоо энэ ном зарагдаад дуусаж, ховордсон байгаа юм байна. 

Улсын номын сангийн ховор номын хуулбарыгБНХАУ-д өгч хэвлүүлэхэд ямар гэрээ үйлдсэн бэ? Монгол улсын үнэлж баршгүй хосгүй ховор дурсгалуудыг хуулбарлан Хятад өгч, ном болгон хэвлүүлэн зарж олсон үлэмж их хэмжээний ашиг хэний халаасанд орж байна вэ? Тэрхүү ашгаас Монгол улс, Үндэсний Номын Сан ямар ашиг хүртэж байгаа вэ? Улсын байгууллагад хадгалагдах номыг эрх мэдэл бүхий хувь хүн, тухайлбал түүнийг хуулбарлан өгсөн сайд С.Чулуунхүртэж байдаг юм биш биз? Тус номыг сөхөж үзээд эрдэмтэн судлаач хүний хувьд өөрийн эрхгүй дээрх асуултууд төрж санаа зовнилоо. Цаашид архив, номын сангийн баримтыг эх захгүй сканердаж, гадаадад нэрээ тавьж хэвлүүлдэг энэ сүлжээ, хонгилыг хууль дүрмээ сайжруулах замаар таслан зогсоох хэрэгтэй.

 

74 сэтгэгдэл


comment image

SS - 2021-01-15

Arai ch dee

64.119.22.142


comment image

Зочин - 2021-01-15

Мах огоод ч оориймсдоггуй нохой гэж байдаг шиг Манай Улсад орж ирж Чулуун мэтийн мангаруудийг ашиглан Монгол Улсын аюулгуй байдалд халдаж байгаа олон овор монгол ноходийг агнах цаг оройтоод байна! Бух бузар булай санаа Монгол хэлээр уйлдэгдэж байгаа!!!

66.181.186.149


comment image

Зочин - 2021-01-15

ҮАБЗ яаралтай анхааралдаа аваачээ..!

139.5.219.232


comment image

Зочин - 2021-01-15

хэлэх ч муу үг алга да

202.9.40.253


comment image

irgen - 2021-01-15

Ene novshiig ogtsruulah ch bagadaj baina. Hurdan yaliig ji vvrvvleh, horongiig ni huraah heregtei. Hiisen hereg Yaliig ni vndesleed Baiguulsan gereenuudiig ni darui tsutsal. Tsaana oor yu ch garch ireh ym bilee burhan mini. Eh ornoosoo urvasan gesen vg shvv.

150.129.142.2


comment image

Зочин - 2021-01-15

Heleh muu ug duusan

202.9.41.31


comment image

Мөнхөө - 2021-01-15

Энэ ямар бузар шүглэсэн шуналийн тулам бэ. Ийм хүн соёлын сайд хийгээд хоолойгоор н хоол даваад амьдараад байж таарахгүй ээ. Хариуцлага тооцоо.Муу амьд явахаар үхсэн дээр.

202.126.90.111


comment image

Мөнхөө - 2021-01-15

Энэ ямар бузар шүглэсэн шуналийн тулам бэ. Ийм хүн соёлын сайд хийгээд хоолойгоор н хоол даваад амьдараад байж таарахгүй ээ. Хариуцлага тооцоо.Муу амьд явахаар үхсэн дээр.

202.126.90.111


comment image

Зочин - 2021-01-15

ene hun yer ni mongol hun monuu hyatad hun yum bishuu

202.21.108.253


comment image

Зочин - 2021-01-15

Энэ шавар баримао шиг хар нөхөр ер нь хаанаас гараад ирсэн бэ? баахан хуулагч ажиллуулаад хуулсан юман дээр нь нэрээ тавиад гаргадаг гэж л олон удаа сонссон юм байна. Хятад хэлтэй эрэмтэд хэлээд байхыг бодоход үнэн ажгуу

139.5.216.185


comment image

Зочин - 2021-01-15

Энэ Чулуун чинь болохоо байлаа Матрын нулимас гаргаж байж сайд болчичоод одоо ч хүртэл Монголоо худалдан идэж бнашдээ Төр засаг бдаг арга хэмжээ аваачээ

192.82.69.152


comment image

Зочин - 2021-01-15

Iim tenegiin tuil bolson humuustei neg erin uyed amidarch baigaadaa uneheer gutrah yum. Sayahnii televizeer garsan nastai erdemten hoorhii omnoos ni estoi heleg ugee oroh baih gazraa olj yadaj baisan.

66.181.179.64


comment image

Яг юу ойлгоод байгаа вэ? - 2021-01-15

Халтуур хийсэн л байнашд. Монголд угаасаа чи чадах зүйлээрээ Монголыг зарахгүй бол чиний дараа өөр хэн нэгэн зарна гэдэг хууль үйлчилдэг шүү дээ хэхэ. Гэхдээ Чулуун мундааг сэргэлэн байна өө.

59.127.238.141


comment image

ЗочинИРГЭН - 2021-01-15

ХҮРЭЛСҮХЭЭ ЁРӨНХИЙЛӨГЧИЙН СОНГУУЛИЙН ПИАРАА ЧУЛУУН ДЭЭР СЭЛЭМ ГЯЛС ТОЛГОЙ БӨНДГӨС ГЭЭД ХИЙЧЭХ .

202.179.27.102


comment image

Зочинo 89 - 2021-01-15

Ene hun eh ornoosoo uravsan tsaazaar avaach .hayadadaa ingesen huniig shuud tsaaz shuudee

202.55.188.103


comment image

Зочинням - 2021-01-15

Чулуун ганцаар шиидлээ юу дээд томчуудаасаа үүрэг даалгавар авсан бхаа

59.153.113.89


comment image

Зочин - 2021-01-15

Чулууныгаа огцруулж чадахгүй бол засгийн газар өөрөө огцор

66.181.161.14


comment image

Зочин - 2021-01-15

Саяхан Үндэсний номын сангийн дарга эмэгтэй тайлбар хийсэн дээ. Үүнийг юу гэж ойлгох вэ?

202.55.188.98


comment image

Зочин - 2021-01-15

С.Чулуун нь нууцаар мандуулагч юм бишүү

66.181.161.9


comment image

Зочинzohin - 2021-01-15

Culuun gedeg chiny mongoliin hamag tuuhiig hudaldaad duuslaa ym bis uu arga hemjee avdag zasag tor bn uu?yadag sunaliin mikrop be?

37.167.76.236


comment image

Зочин - 2021-01-15

Энэ нэг амьтныг үтэр түргэн зайлуулаачээ!Монголоо гэсэн сэтгэлгүй луйварчин өөрөө огцорвол таарна

64.119.23.3


comment image

Зочин - 2021-01-15

Өөрт нь ашиггүй бол ийм юм хийх үү!? Түүхээ худалджээ энэ хүн. Тэр мөнгөөрөө сайд болсон байх.

59.153.114.35


comment image

Зочин - 2021-01-15

Байж л байдаг хүний намтрууд ш дээ. 8-н Богдын намтар гэж аль хэдий нь хэвлэгдээд гарсан ном байж л бна. Юу нь болохгүй байгийн. Арай л дэндүү сэвцгээх юмаа.

192.82.72.198


comment image

Зочин - 2021-01-15

Жэнко ард нь зевлех Чулуунаасаа хувь хvртэж Сайдын орон тоо бий болгуулж томилсон!

89.187.161.150


comment image

ЗОЧИН - 2021-01-15

Тэртээ 100 жилийн өмнө 1919 оны сүүлээр Монголд ийм нэгэн явдал болжээ. Баруун хойт хязгаарыг бодуулан шийтгэх дарга Сюй Шү Жангаас өргөн мэдүүлж, ДИУ-ын Ерөнхийлөгч Монголын өөртөө засах засгийг устгахыг эрж хүчин гаргасан Бадамдорж нарын зэргийг нь дэвшүүлэн өргөмжилж, чин вангийн хэргэм, давхар пүнлүү шагнаж, жил бүр 4000 лан олгохоор хөхиүлэн мандуулсныг сурвалжид тэмдэглэжээ. Дилав хутагт өөрийн дурдатгалдаа, “Бадамдоржид Сюй-гээс нэгэн мухар тэрэг өгснийг тэр олны шүүмжлэлээс болгоомжлон нуун тавьж байв. Бас олон тооны мөнгөн зоос өгөв хэмээн хэлэлцэнэ. Нэгэн шөнө Ба-гийн гадаа мухар тэрэг түржигнэж, чигнаалын дуу гарч ирсэнд Ба сандран угтаж гарч, үүдээ нээж үзвээс юу ч байхгүйд буцаж гэртээ орох гэж явтал олон хүүхэд хашааны гаднаас, Худалдах чийчаан байна уу? Зээлэх янчаан байна уу? хэмээн бархиралдсан хэмээмой. Хүүхэд мухар тэргийг дууриан дуугарч, гүйлдэн ирж тохуу хийснийг Ба бээр Си лин бу-гийн хүн мухар тэргээр хүрч ирэв хэмээн хууртсан аж" гэжээ. Бид түүхээ судлах, түүнээс сургамж ухаарал авч байх учиртай болов уу.

150.129.142.186


comment image

Зочин - 2021-01-16

Өө муу новш юм... итгэхгүй бараг өмөөрч байлаа. Доктор шахуу юм байсан уу???... тэр цолыг нь хурааж ав!!!... х хэрэгтэй!!!...

66.181.160.114


comment image

Цог - 2021-01-16

Чулуунд зориулж хэлэх үг Манай аялгуу сайхан Монгол хэлний үгсийн санд олдохгүй буй за... даанч дээ... Эрдмийн цолыг нь хурааж ав!!!-х хэрэгтэй!!!... Нутаг зааж төр, түмний хяналтанд байлгах, төрөл төөрөгдлийг нь судалж хяналтанд ав!!!-х хэрэгтэй!!!...

66.181.160.114


comment image

Зочин - 2021-01-16

Яагаад эх орондоо хэвлүүлэхгүй, гадагш гаргаад бусдын олз болгоод байдаг юм бэ? Муу өлөн Чулууны шуналд Монголын бүх сор болсон зүйлүүд өртөх нь. Толгойгоо барих цаг ирнэ дээ. Хоймрыг мандуулагчийг цаазын тавцан ч багадана.

202.126.88.152


comment image

Зочин - 2021-01-16

Судалгааны хүмүүс гадаадад бүтээлээ хэвлүүлэх нь дэлхий нийтийн жишиг, энэ хүний судалгааны чиглэл нь Өндөр гэгээний үe болохоор асуудал ингэж харагдаад байна уу эсвэл үнэхээр гаргаж болохгүй матeриал байсан уу гэдэг дээр яршиг хөндлөнгийн экспeртийн дүгнэлт гаргуулбал таарна. Сүүлдээ ойлгохоо ч болилоо биe биeдээ дургүй хувь хүмүүсийн талцал үзэн ядалт юмуу, түүнийг нь улс төрждөг сэтгүүлчид сэвээд байгаа юмуу эсвэл үнэхээр болдоггүй хүн үү

202.126.88.181


comment image

Зочин - 2021-01-16

Энэ урвагчийн тархинд сум зоовол таарна

202.9.46.75


comment image

Зочин - 2021-01-16

Энэ Чулуун бол том гэмт хэрэг хийжээ. Үүнийг цаазаар авиач

66.181.181.14


comment image

Зочин - 2021-01-16

яахавдээ халх хүн хужаадаа очиж баярлаал биздээ

124.158.64.85


comment image

Зочин - 2021-01-16

Ene yagaad shorond orohgui bgaa yum boloo

202.126.88.48


comment image

Эх оронч - 2021-01-16

Бузрын үхээр юм аа энэ чулуун албан тушаалд донтсон хулгайч оюуны өмчийн хулгайч энэ хулгайчыг цаазлах хэрэгтэй Эзэн Чингисийн зарлиг

98.253.39.40


comment image

Зочин - 2021-01-16

Hogiin muuhai 2 nuurtei hog

66.181.188.19


comment image

Зочин - 2021-01-17

Хэвлүүлэх зөвшөөрөл өгсөн Сэргэлэн гэдэг хүнийг нь шалгаач. Бас өв соёлоо хадгалах ёстой номын сан яагаад хэвлүүлэх болсныг шалгаач. Чухал материалыг зүгээр нэг өгөөд явуулдаггүй бхгүй юу.

103.26.195.66


comment image

Зочин - 2021-01-17

Энэ хятадын тагнуулаа одоо барьж хорих болоогүй юу Тагнуулын төв газрынхан сэтгүүлчид та нарын өмнөөс илэрүүлчихээд байна.

66.181.161.61


comment image

Зочинзочин - 2021-01-17

Чулуун 5-6 жил манж хядадаас салж тусгаар улсаа байгуулсан тухай нэвтрүүлэг хийж үнэн бодит баримт дэлгэсэн Тиймээс том газрын савар ирж байгаа биздээ

59.153.114.147


comment image

Болортуяа гэх боловсролгүй сэтгүүлчид - 2021-01-17

Энэ худал хуурмаг гүтгэлэг хийхийн тулд яасан их улайрч байна вэ. Сэтгүүл зүй, хувь хүний ёс зүйн хэм хэмжээг хэтэрхий уландаа гишгэж байгаад энэ салбарт ажиллаж байгаа хүний хувьд гүнээ харамсаж байна. Тэр түүх нар нь ч гэсэн яасан их өшөө хонзон өвөрлөгчид вэ. Энэ үйлдэлд мэргэжлийн түүхийн судалгааны байгууллагууд өнөө хэр хариулт өгөхгүй байна вэ. Өндөр гэгээний намтар миний мэдэхээр олон жилийн өмнө хэвлэгдсэн. Мөн улсын төв номын сангийн захирал энэ талаар хамгийн үнэн бодит мэдэгдэл гарсан энэ бүх байдлаас үзэхэд хэсэг бүлэг түүхч хүмүүс тэр тусмаа Н.Багабанди ерөнхийлөгчийн гарын хүн Д.Анхбаяр гэгч доктор дээрээс шидсэн чулууны утсан тоглоом болоод байгаа мэт ойлгогдож байна. Тиймээс сэтгүүлч хүн зөвхөн нэг талыг барин бүх зүйлийг харлуулж байгаагаас харахад боловсрол тун дулимаг болохыг харуулж байна.

202.126.89.159


comment image

Зочин - 2021-01-17

Энэ нэг Чулуун гээч тэнэг сайдаа Хүүк зайлуулаачээээ....

66.181.189.31


comment image

Зочин - 2021-01-17

Энэ гэмт хэрэг баймаар.Төрийн хулгайчид тоохгүй л байна даа.

64.119.17.12


comment image

Зочин - 2021-01-17

Ene nugeltei amitniig yaanaa ayndaa goriig ni amsana daa

202.126.88.137


comment image

Зочин - 2021-01-17

Ene nugeltei shunaliin tulamiig yaanaa ayndaa nuglee uurnee ene

202.126.88.137


comment image

Зочин - 2021-01-17

Лаларын хулгайч пиздаг тэр байдаг ШОРОН руу зайлуулаач. Бүх л МОНГОЛЫН түүх архив соёлын шааж болох бүх хулгайд нэр холбогдсон лалар вэ???!!!

66.181.184.135


comment image

Зочин - 2021-01-17

Төв аймгийн Баянцагааны цагаач баргууд маш хүн чанаргүй хүмүүс байдгийм юу ч хийж мэднэ.

103.57.94.26


comment image

Үнэн - 2021-01-18

Хулгай хийхгүй ч юм алга болжээ .Хар хятадад худалдагдаж түүхийн баримтуудаар дамжиж тусгаар тогтнолоо алдаж мэдэх юм шүү дээ .Монгол улсд төр гэж байна уу та минь ээ.

66.181.161.68


comment image

Зочин - 2021-01-18

Чулууныг Хүрэлсүхтэй нь хамт дүүжил

66.181.188.74


comment image

Зочинсүх - 2021-01-18

Энэ чинь зүгээр тагнуул байна шүү дээдсүүд нь 20,30 жил дараа хятадууд энэ түүхий баримтыг ашиглаж монгол улсын эрх ашигт эсрэг юм хийнэ.Энэ муу хулгайч сайд сайндаа хэдэн мя юан л авсан бэз Хүрэлсүх энэ сайдыг огцоруулж Тагнуулын ерөнхий газарт шалгуулах,адилхан бялуу хувааж,хам хэрэгтэй гадны хөл болоогүй л юм бол аягүй бол хятадын " топор" болсон биш бол энэ сайдыг шалгаж ШҮҮХЭЭР оруулах хэрэгтэй дээ

202.179.21.209


comment image

Зочинcc - 2021-01-19

Ta nar Chuluuniig gutgeed gutgeed amjihgui eee. kkk

14.39.177.129


comment image

Зочинзочин - 2021-01-19

Чулуун гэгч урвагчийг барьж хориочээ. Ийм улаан цайм урвагчийг цаазлах ч багадаад байхад яах ч үгүй байлгаад байгаа нь сонин юмаа

202.9.46.194


comment image

No - 2021-03-04

Ц.няамдоржын хорлон сүйтгэх үйл ажиллагаа улсын бүхэл салбарын толгойд нь байна!!!

136.25.141.152


comment image

ЗочинБАЯРАА - 2021-03-04

ЭНЭЯМАР ҮЙЛ ЛАЙГАА ЭДЭЛМЭР ВЭ?

202.55.188.46


comment image

зочин - 2021-03-07

Mengeer l ene buhniig zaraad ih buteel hiisen geed aldartai erdemtdiin toond orchihood baina. Ner olno Menge olno Alba tushaal avna iim l hun yum daa haanaas IIM uaigui hun garaad irev

66.181.189.236


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-04-14

J.Erdenebat gishuun erunhii said baihdaa monkord hadgalamj zeeliin horshoog dampuuruulsan. Hariutslagaa hulee, sanhuugiin zohitsuulah horoo hamtarsan. Delgermaa CEO nuugdsan

85.203.44.97


comment image

Зочин - 2021-10-21

Манай ерөнхийлөгч чинь " толгой авдаг " туршлагатай хүн учраас санаа зовох юмгүй. Нэг л өдөр сэлэм гялс толгой өбөөндөгс болох биз ээ.

192.82.69.36


comment image

ЗочинЗочин - 2021-10-21

Зайлаасай, энэ муу Чулуун. Үндэсний аюулгүй байдлын ноцтой зүйл зөрчөөд байхад зүгээр байлгасаар байх уу? Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх ээ!!!!!!!!!!????

202.9.46.244


comment image

Уншигч - 2021-10-21

Муу урвагч!

192.82.75.182


comment image

Зочин - 2021-10-21

Har murtei hulgaich yum be! Arai ch dee hamag soyliin tuuhiin uvuu aldaad duuschihsan yum bishuu! Eniig shalgaachee!!!!!!

150.129.141.172


comment image

Зочин - 2021-10-21

Номын сан, архивт нь номын орлого нь ордоггүй, гагц хашир л хувиараа хусаад байдаг. Хятадтай харилцдаг том компанийн /НИК ч бил үү/ дансаар мөнгөө авдаг гэж дуулсан.

202.21.127.167


comment image

Зочин - 2021-10-22

Монгол улсын үндэсний номын санг 国家图书馆 гэж ч бас орчуулахгүй. 蒙古国民族图书馆 гэвэл бүтэн, зөв орчуулга болох байж.

64.119.26.147


comment image

Зочинзочин - 2021-10-22

Түүхээ худалддаг түүгчид хариуцлага тооцоосой

192.82.73.237


comment image

Зочин - 2021-10-22

Яасан дахин дахин үйлдсэн балаг нь ар араасаа гарч ирэхээс биш арилж дуусдаггүй өгөр вэ! Үхээсэй!!!

202.126.89.234


comment image

Зочин - 2021-10-23

naad sda chin chadna. ugaasaa hulgaich sda. japanii Osaka ih surguulid bas l hulgai hiij bicheed nudnii bulaia bolson

66.181.161.108


comment image

Зочин - 2021-10-26

Монголын өв соёлыг хятад худалдаж буй ЧУЛУУНЫГ ҮНЭН БОЛ ХАТУУ АРГА ХЭМЖЭЭ АВ

122.201.24.229